İPUÇLARI
MÜLAKAT İPUÇLARI:
Mülakata çağırılmak iş arama sürecinde
olan adayların heyecanla bekledikleri bir aşamadır. Ancak gerek ilk
başvuru aşamasında gerekse mülakat öncesi ve mülakat sırasında
dikkat edilecek bazı noktalar ve yapılacak hazırlık hayalinizdeki
işe kavuşmanızı kolaylaştıracaktır.
İş görüşmeleri de giriş, gelişme ve sonuç
bölümlerinden oluşur. Mülakatın giriş aşamasında mülakatçı
çoğunlukla sizi dinlemeyi arzu eder ve profesyonel niteliklerinize
ve tecrübenize yoğunlaşmayı tercih eder, genel sorularla sizi
yönlendirir. Gelişme aşamasında ise tecrübeniz ve profesyonel
nitelikleriniz ile ilgili verdiğiniz cevaplar doğrultusunda sizden
daha fazla bilgi toplamaya çalışır. Sonuç aşamasında ise firmayı ve
pozisyonu detaylı olarak anlatır. Eğer mülakat performansınız,
mülakatı yapan kişi tarafından beğenilirse, sonuç aşamasında
pozisyonun maddi imkanlarına da yer verilir.
Eğer iş görüşmesi yarım saatten az bir
süreyi kapsamışsa, başarılı bir mülakat performansı ortaya
koyamadığınızdan emin olabilirsiniz. Sağlıklı bilgi alışverişinin
ortaya konulduğu bir iş görüşmesinin en az bir saat sürmesi
beklenir.
Mülakat öncesi
Özgeçmişiniz
Özgeçmişiniz kısa ancak bir bakışta sizi
anlatacak ve “görüşme isteği doğuracak” nitelikte olmalıdır. Ayrıca
neden bu işe talip olduğunuzu anlatabileceğiniz bir ön yazının
özgeçmişinizle birlikte gönderilmesi görüşme şansınızı
arttıracaktır. Özgeçmiş konusunda gereken bilgileri uygulama içinde
bulabilirsiniz. Görüşme için telefonla arama ve randevu oluşturma
genellikle İK asistanlarından biri tarafından yapılır; nazik olun,
önerilen randevuyu kabul etmeye gayret edin, görüşeceğiniz kişinin
isim unvan ve pozisyonunu mutlaka öğrenin ve not alın.
Firma ve Pozisyon Hakkında Mutlaka
Araştırma Yapın
Görüşme öncesinde mutlaka firma ve
pozisyon hakkında detaylı bir araştırma yapın; firmanın faaliyet
alanları, başarıları, ürünleri, hizmetleri ve başvurduğunuz pozisyon
hakkında detaylı bilgiye sahip olmanız, sizin bu işi ne kadar
istediğiniz hakkında olumlu bir izlenim yaratır. Ancak “hakkınızda
herşeyi biliyorum” ukalalığı yapmayın, ilginizin ve heyecanınızın
olduğunu hissettirmeniz yeterlidir.
Mülakat İçin Mutlaka Pratik Yapın
Mülakatlara hazırlık yaparak gitmeniz
başarı için şarttır. İK mülakat uygulaması bu konuda en büyük
yardımcınız olacaktır. Sorular üzerinden defalarca pratik yapın, bir
arkadaşınızla karşılıklı çalışın. Bu pratik mülakat sırasında daha
rahat olmanızı ve özgüvenli görünmenizi sağlayacaktır.
Özgeçmişinize hakim olun
Mülakatlar sırasında iş ve özel
yaşamınızdan söz ederken heyecandan bazı önemli detayları kolaylıkla
unutabilirsiniz, sırasını karıştırabilirsiniz; bu durum da güvensiz
bir algı oluşturabilir. Geçmişinizi çok iyi “çalışın”; bilinmesini
istediğiniz, etki yaratabilecek özel noktaları nasıl ve nerede ifade
edebileceğinizi kararlaştırın. Kendinizi yakınlarınıza anlatarak
yaratabileceğiniz etki ile ilgili geribildirim alın.
Kişisel hazırlığınıza özen gösterin
Başvurduğunuz şirketin genel giyim
tarzını öğrenin ve uyumlu olabilecek bir kıyafet oluşturun.
Aksesuar, takı vs. konusunda abartıdan uzak kalın. Erkekler için
tıraş, kadınlar için makyaj hassas olunması gereken konulardır. İlk
izlenim için ikinci bir şansınız olmayacaktır. En önemli kriter
temiz, bakımlı ve özenli görünmenizdir; “kendine özen göstermeyen
işine de özen göstermez” anlayışının geçerli olduğu hatırlanmalıdır.
Profesyonelce hazırlanın
Görüşmeye giderken bazı hazırlıkları
tamamlayın: kiminle görüşeceğinizin ismi, pozisyonunu ve dahili
telefonu, varsa birkaç adet kartvizitiniz, kimlik belgeniz, varsa
referans mektuplarınızın kopyaları, özgeçmişinizin birkaç kopyası,
birkaç vesikalık fotoğrafınız. Ayrıca sormak istediğiniz sorular
varsa bunların bir kağıda not edilmesi hatırlamanızı
kolaylaştıracaktır. Şirketin adresi ve konumu, nasıl ve ne sürede
ulaşabileceğiniz konusunda detaylı bilgi alın (santral gereken
bilgiyi verir), gerekirse önceden deneme yapın.
Mülakat günü, görüşme öncesi
Altın kural: görüşmeye asla geç kalmayın!
Gümüş kural: görüşmeye asla çok erken gitmeyin! Görüşme saatinden
yaklaşık 15 dakika önce şirkete giriş yapmanız uygun olacaktır. Bazı
şirketler görüşme öncesi daha önce özgeçmiş göndermiş olmanıza
rağmen bir müracaat formu doldurulmasını isteyebilir; şirket
politikası olabilecek bu tür uygulamalara uyum gösterilmesi gerekir.
Yanınızda özgeçmişinizin olması bu aşamayı çabuk geçmenizi
sağlayacaktır.
Mülakat için bekleme
Pek çok durumda şirket yetkilileri
mülakat için verilen randevu saatine uyamamaktadır. Bunun nedeni
çoğunlukla tüm adayların aynı gün içinde ardışık randevularla,
mülakata alınması ve uzayan görüşmelerle gecikmeler yaşanmasıdır. Bu
bekleme süresi şirketin genel havasının gözlenmesi açısından yararlı
görülmelidir. Bekleme nedeniyle huzursuzlanmamalıdır; bu durumdan
mülakatçının da hoşnut olmayabileceği, elinde olmadan bu durumun
oluşabildiği düşünülmelidir.
Mülakat süreci
Karşılama
İlk izlenim önemlidir ve özgüveni
yansıtacak ilk adım mülakat başarısını etkiler; Pozitif bir
başlangıç için mülakatı yapan kişinin eli uygun biçimde sıkılmalı ve
abartılı olmayacak şekilde gülümsenmelidir. Oturulacak yer
gösterilmeden kesinlikle oturulmamalıdır. Göz teması sağlanmalı,
gözler kaçırılmamalıdır. Ellerinizle, üstünüzle, başınızla
oynamayın, bacak bacak üstüne atmayın, kollarınızı kavuşturmayın.
İkram teklif edildiğinde sadece su istenmesi yeterlidir.
Sakin kalın
Mülakatlarda iki tür insan vardır: stres
yaşayıp bunu gösterenler, stres yaşayıp bunu göstermeyenler!
Mülakatlar hiçbir zaman işe alım süreçlerinin en eğlenceli aşaması
olmamıştır. Her soruya muhteşem cevaplar vermeniz olası değildir.
Bazı sorularda takılmanız ve gerilmeniz çok normaldir. Umduğunuz
gibi şahane cümleler kuramayabilirsiniz. Gergin hissedebilirsiniz ve
stres yaşamanızdan daha doğal bir şey yoktur. Başarılı bir mülakat
için stresinizi işe karşı duyduğunuz heyecan olarak yansıtabilmeye
çalışın. Bu yüzden en doğru olanı tüm dürüstlüğünüzle ve
samimiyetinizle cevap vermenizdir. Yeterince hazırlık yaptıysanız
stresiniz minimumda kalacaktır.
Acele etmeyin
Bir mülakat sorusuna cevap vermek için
acele etmeyin. Adaydan acele cevap vermesini beklemezler, doyurucu
cevap vermesini beklerler. Kısa bir süre, cevap vermeden önce
cevabınızı düşünün. Vakit kazanmak için su içebilirsiniz.
Düşüncelerinizi oluşturmak için zaman ayırın ki söyledikten sonra
pişman olabileceğiniz bir şey söylemektense doğru bir şekilde cevap
verebilin.
Örnekler verin
Mülakat sorularına cevap verirken benzer
durumlarla nasıl başa çıktığınızı anlatın. Ne kadar spesifik
olursanız mülakatta artı puan kazanırsınız. Böylece mülakatçı sizin
işi yürütebilmek için gereken becerilere sahip olduğunuzla ilgili
bir fikir sahibi olur.
Başarılarınızı paylaşın
Kariyerinizde başardığınız şeyler
hakkında çekingen olmayın. İş için kalifiye ve kapasiteli olduğunuz
gerçeğini güçlendirebilmek adına mülakatına girdiğiniz iş ile ilgili
olan başarılarınızın örneklerini paylaşın.
İyi bir dinleyici ve iyi bir konuşmacı
olun
İş görüşmeleri sizin kendinizi
anlattığınız kadar karşınızdakini de dinlediğiniz bir yer olmalı.
Karşınızdakinin ne diyeceğini tahmin etmek yerine konuştuklarını
sonuna kadar dinleyip, gerçekten anladığınızdan emin olmalısınız.
Soruları yanıtlarken görüşme öncesi yaptığınız mülakat pratiklerini
kullanmak, bu sırada kendinizi çok daha iyi ve akıcı olarak ifade
etmenizi sağlayacaktır.
Açıklama isteyin
Mülakatçının ne sorduğundan emin değil
misiniz? Ne sorulduğundan emin değilseniz açıklama yapmasını
istemenizde bir sorun yok.
Kendiniz olun
Aranılan pozisyonun özellikleri değil,
kendiniz olun. Unutmayın, samimiyet her zaman kazanır. Üstelik
davranışlarınızdaki içtenlik sayesinde ortamda pozitif bir havanın
esmesine sebep olabilirsiniz.
Soru sormak için hazırda bekleyen
sorularınız olsun
Bir iş mülakatında size sorulacak en son
soru muhtemelen “sorunuz olup olmadığı” olacaktır. Hazırlıklı olun
ve mülakatçıya soracak sorulara sahip olun. Dikkat edin;
mülakatçının daha önce bahsettiği bir şey için yeniden soru
sormayın. Onu dinlemediğiniz anlamına gelir.
Sürece Olan İlginizi Gösterin
Görüşme sonunda bundan sonraki aşamaların
neler olduğunu mutlaka sorun. Sürece ve sonraki aşamalarına olan
ilginizi göstermek avantajınıza olacaktır. “Görüşme fırsatı verdiği
için…” mülakatçıya teşekkür etmeyi ihmal etmeyin. Kartını alın,
ertesi gün e-posta ile görüşmeye vakit ayırdığı için teşekkür
ettiğiniz bir not gönderin. Bu not son bir kez daha kısaca neden bu
pozisyonu istediğiniz ve mülakatçı ve diğer şirket yetkilileriyle
tanışmanın ne kadar heyecan verici olduğundan bahsetmeniz için iyi
bir şans olacaktır. Bunu kısa, tatlı ve samimi tutmalısınız ayrıca
mülakattan sonra 24 saat içinde göndermeyi unutmamalısınız.
Mülakat sırasında yapılmaması gerekenler
Sadece “evet” ya da “hayır” diyerek
cevap vermeyin
Evet/hayır gibi kısa ve basit cevaplar,
görüşmeden sıkıldığınız yahut bu konu hakkında yeterli bilgiye sahip
olmadığınız düşüncesine sebep olabilir. Kısa ve anlamlı bir cümle
her zaman “evet/hayır” kelimelerinden çok daha iyidir. Mülakatı
yapan yetkililerin soruları, hakkınızda daha fazla bilgiye sahip
olmak için sorduğunu unutmayın.
Gerçek olmayan bilgiler vermeyin
Asla olmadığınız biri gibi davranmayın.
Unutmayın, bir işe kabul edilmeniz için kişisel ve mesleki
yeterliliğinizin yanı sıra samimi, pozitif ve güven veren biri
olmanız da çok önemlidir. İşi ne kadar fazla isterseniz isteyin,
nitelikleriniz, iş tecrübeniz ve becerileriniz hakkında yalan
söylemeyin ve abartıdan kesinlikle uzak durun. Eninde sonunda
mutlaka ortaya çıkacaktır.
Eski yöneticileriniz hakkında negatif
şeyler söylemeyin
Her iş yeri yepyeni bir deneyim demektir.
Bu deneyimler olumlu olabileceği gibi içinde olumsuzlukları da
barındırabilir. Ancak görüşme esnasında eski işiniz ve iş yeriniz
hakkında yapacağınız negatif söylemler yanlış anlaşılmanıza
sebebiyet verebilir. Onun yerine, yaşadığınız zorluklardan kendinize
nasıl dersler çıkardığınızı anlatabilir, bardağın dolu tarafına
odaklanabilirsiniz.
Kişisel konularınızı görüşmeye
taşımayın
Özel hayatınızdaki ya da arkadaş
çevrenizdeki sorunları mülakat sırasında dile getirmemelisiniz. Bu
size profesyonellikten uzak bir imaj çizecektir. Unutmayın,
görüşmeyi yapan yetkililer sizin sosyal hayatınızı değil,
yönelttikleri sorularla sadece o pozisyon için ne kadar uygun
olduğunuzu anlamaya çalışıyorlar.
Bilmiyorum demekten çekinmeyin
Yüksek özgüven ve bilgi birikimine sahip
biri olabilirsiniz. Ancak yüksek özgüveni kendini beğenmişlik ve
takım çalışmasına yatkın olmamak ile karıştırmayın. Bu konularda çok
daha ılımlı ve mütevazı olmaya çalışın ve o anda cevap veremediğiniz
soruya “bilmiyorum” deyin. Bu yanıt, sizin güçlü bir kişiliğe sahip
olduğunuzun da göstergesi olacaktır.
Size ilk mülakat sonunda iş teklifi
yapılmasını beklemeyin
Ücret, izin veya diğer maddi olanakları
ilk aşamada kesinlikle sormayın. Mülakatçının sizle ilgili kararını
sorarken ısrarcı davranmayın ve daha sonra telefonla konuyu takip
etmeye çalışmayın; birçok yönetici genelde mülakat sonunda adaya
negatif cevap vermekten rahatsız oldukları için telefona çıkmamayı
tercih ederler.